Kołocz z serem lub po prostu ciasto drożdżowe z serem i kruszonką. Nazwa i ciasto popularne na Śląsku, choć w różnych modyfikacjach. Jest to dość zwyczajne ciasto drożdżowe, pokryte masą serową i charakterystyczną kruszonką. Powinno być jej dużo na cieście, aby pokryła cały ser. Całe ciasto jest smaczne, lekkie i nie za słodkie.

Potrzebujemy:

Ciasto drożdżowe:
• 500g mąki pszennej
• 50g świeżych drożdży
• ½ szklanki cukru (100g)
• 2 jajka
• 125g masła lub margaryny
• ½ szklanki mleka (125ml)

Masa serowa:
• ok. 1 kg twarogu dwukrotnie zmielonego lub gotowego twarogu do wypieków w kubku
• 120g cukru
• 1 jajko
• 1 żółtko
• 1 budyń waniliowy bez cukru

Kruszonka:
• 300g mąki pszennej
• 150g cukru
• 160g masła lub margaryny
• parę kropli aromatu waniliowego (lub innego dowolnego)
• 1 łyżeczka cukru waniliowego

1. Przygotowanie ciasta: rozkruszone drożdże wymieszać z łyżką cukru, lekko ciepłym mlekiem i paroma łyżkami mąki. Zaczyn przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na ok. 10 - 15 min. do wyrośnięcia.

Resztę z 500 g mąki wsypać do dużej miski. Dodać resztę cukru, jajka, miękkie masło i wyrośnięty zaczyn. Wyrobić ciasto. Następnie przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia, aż podwoi swoją objętość.

2. Przygotowanie kruszonki: połączyć wszystkie składniki na kruszonkę i gotową wstawić do lodówki. Kruszonka powinna mieć konsystencję raczej zbitą niż sypką. Jeśli byłaby za sypka, dodać jeszcze odrobinę masła.

3. Gdy ciasto wyrośnie, wyłożyć go na dużą blachę wyłożoną papierem do pieczenia i rognieść tak, by przykryło całe dno blachy. Można ręce posmarować margaryną lub olejem, żeby ciasto się nie kleiło.

4. Przygotowanie masy serowej: jajko i żółtko utrzeć z cukrem na puszystą masę. Dalej miksując dodawać stopniowo ser. Dodać budyń i wymieszać, do połączenia składników.

5. Masę serową wyłożyć na ciasto. Odrywać po kawałku ciasto na kruszonkę i układać na serze.

6. Piec w nagrzanym piekarniku ok. 40 min. w temperaturze 180°C (bez teroobiegu). Przed podaniem ciasto można (choć niekoniecznie) polać czekoladą. Smacznego!

przepis z 2017 r.

Kołocz śląski jest regionalnym spadkobiercą tradycji wypieku staropolskiego kołacza i jest nie tylko wyrobem spożywczym, lecz również pieczywem obrzędowym. Występuje w czterech najpopularniejszych odmianach: kołocz z posypką (bez nadzienia), kołocz z nadzieniem serowym, makowym i jabłkowym. Tradycja śląska nakazuje równoprawne traktowanie wszystkich odmian jako kołocza śląskiego. Specyfiką pieczywa jest jego kształt. W odróżnieniu od staropolskiego okrągłego kołacza, w XIX wieku wykształciła się na Śląsku tradycja wypieku kołocza o kształcie prostokątnym. Zmiana ta była spowodowana względami praktycznymi – od kiedy stare piece zastąpiono kuchenkami, ze względu na oszczędność miejsca bardziej sprawdzały się blachy prostokątne. Inną charakterystyczną cechą jest specyficzna posypka odróżniająca go od zbliżonych wypieków z innych części Polski, ale jednocześnie zwiększająca pracochłonność. Kołocz śląski ma specyficzny maślany zapach, strukturę oraz nieco mniejszą wysokość w porównaniu z innymi wypiekami w pozostałych regionach kraju (za: wikipedia).